گروه زمين شناسي دانشگاه زنجان در يك نگاه

گروه زمين شناسي دانشگاه زنجان در سال 1372 با تلاش دکتر یوسف قدیمی دانش آموخته دانشگاه فیلیپس ماربورگ آلمان تاسیس گردید و فعاليت آموزشي خود را از همان سال با پذیرش دانشجویان دوره كارشناسي زمين‌شناسي آغاز نمود. فعاليت‌هاي آموزشي گروه برای نوبت دوم کارشناسی نیز در بهمن ماه سال 1383 راه اندازي گرديد. در سال 1385نیز پذيرش دانشجو در مقطع کارشناسي ارشد گرايش پترولوژي آغاز شد. همچنین پذيرش دانشجو در مقطع کارشناسي ارشد گرايش‌هاي زمين‌شناسي اقتصادي و چينه‌نگاری و دیرینه‌شناسي از سال  1393 در دانشگاه زنجان آغاز شده است. تا پايان سال تحصيلي 98-97 حدود 600 نفر در رشته کارشناسی زمين‌شناسي از دانشگاه زنجان فارغ‌التحصيل گرديده‌اند. بسياري از فارغ‌التحصيلان کارشناسی زمين‌شناسي دانشگاه زنجان در مقاطع بالاتر در ساير دانشگاه‎هاي برجسته کشور پذيرفته شده و ادامه تحصيل مي‌دهند. تعدادی از دانش آموختگان برتر گروه نیز در مراکز علمی و صنعتی کشور در حال خدمت می‌باشند. در دوره‌های کارشناسی ارشد نیز تا پايان سال تحصيلي 98-97 حدود 120 نفر از پذيرفته شدگان در اين گرايش‌ها فارغ‌التحصيل شده‌اند. 

گروه زمين‌شناسي دانشگاه زنجان دارای 12 عضو هیئت علمی (4 دانشیار و 8 استادیار) است که همگی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های معتبر داخل و خارج بوده و در زیر گروه‌های تخصصی با عناوین پترولوِژی، چینه‌نگاری و دیرینه‌شناسی، رسوب‌شناسی و سنگ‌شناسی رسوبی، زمین‌شناسی اقتصادی و زمین‌شناسی ساختاری به آموزش و پِژوهش مشغول هستند. برخی از اعضای هیئت علمی گروه زمین‌شناسی از محققان برجسته و پیشرو در ایران و جهان می‌باشند. تا کنون (پايان سال تحصيلي 98-97) اعضای هیئت علمی گروه زمین‌شناسی بیش از 200 مقاله علمی ـ پِژوهشی ملی و بین المللی منتشر نموده‌اند و با ارائه 500 مقاله در همایش‌های علمی داخلی و خارجی شرکت کرده‌اند. اجرای 10 طرح پژوهشی و انتشار 5 کتاب درسی از دیگر فعالیت‌های هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه زنجان می‌باشد. این اعضا با داشتن دانش تخصصی و تجهيزات آزمايشگاهي مناسب، آمادگي اجرا و همکاري در پروژه هاي تحقيقاتي و اکتشافي در زمينه‌هاي عنوان شده در بالا را دارند.

گروه زمين‌شناسي داراي آزمايشگاه‌هاي آموزشی کاني‌شناسي، فسیل‎ شناسي، سنگ‌ شناسي آذرين و دگرگوني، زمین‌ شناسی اقتصادی، رسوب‎ شناسي و سنگ‎ شناسي رسوبي، فتوژئولوژي و زمين ‎شناسي ساختماني و آزمایشگاه‎های پِژوهشی آنالیز دستگاهی  ICP ، کانی ‎شناسی کاربردی (فرآوري مواد معدني)، آماده ‎سازی فسیل‎ها، پالینولوژی و جدایش کانی‎های سنگین مي‎باشد. در ضمن، کارگاه‎های تهیه مقاطع میکروسکوپی و نمونه کوبی و خردایش گروه جهت برش نمونه‌هاي سنگي، تهيه مقاطع نازک و صيقلي، و خردایش و آماده‌سازی نمونه ‎های سنگی جهت آنالیز‎های شیمیایی فعال مي‌باشند.

آشنایی با دانش زمین‌شناسی

زمین‌شناسی دانش مطالعه زمین و مواد سازنده آن، ساختارهای موجود در آن، عوامل تاثیرگذار بر آنها و نیز مطالعه پیشینه حیات و تحول آن می‎باشد. زمین‌شناسی شاخه‌ای از علوم زمین است که با بخش جامد زمین، سنگ‎های تشکیل دهنده آن و عوامل تغییر دهنده آنها در طی زمان سروکار دارد. زمین ‎شناسی مدرن همراه با دیگر شاخه‎ های علوم زمین مانند آب‏شناسی و علوم جوی مجموعاً علم شناخت سیستم سیاره زمین را تشکیل می‌دهند.

زمین‌شناسان ساختارهای موجود در روی زمین و ویژگی‌های درونی زمین را شرح می‌دهند و عوامل تغییر دهنده و ایجاد کنده آنها را بررسی می‌کنند. این علم روش‌هایی برای تعیین سن سنگ‌ها و لایه‌های زمین در اختیار دارد که به کمک آنها تاریخچه و سرگذشت سنگ‌ها و موجودات گذشته زمین را بیان می‌کند. محققین علوم زمین شواهد حرکت قاره‌ها، تغییرات دریاها و اقیانوس‌ها و آب و هوای گذشته زمین را نیز مطالعه می‌کنند.

برای انجام مطالعات زمین‌شناسی مجموعه ­ی گسترده‌ای از ابزار و روش‌ها برای شناخت و درک ساختارها و مراحل تکامل زمین استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل مطالعات و برداشت‌های صحرایی، تشریح آزمایشگاهی، تجزیه شیمیایی و مدل‌سازی‌های کامپیوتری می‌باشند. زمین‌شناسان با بررسی چگونگی تغییر مواد، ساختارها، فرایندها، و موجودات در طی زمان تلاش می‌کنند تاریخ تحولات زمین را درک کرده تا بتوان از آن برای فهم شرایط امروزین و آینده استفاده نمود.

در عرصه عمل و کاربرد، زمین‌شناسی در اکتشافات و استخراج مواد معدنی و منابع انرژی (نفت، گاز و زغال سنگ)، ارزیابی منابع آبی، انجام پروژه‌های مهندسی و عمرانی، درک مکانیسم بلایای طبیعی و کاهش آثار مشکلات زیست محیطی مورد استفاده گسترده قرار دارد.

بعنوان مثال مطالعه فرایندهای تاثیرگذار بر روی زمین مانند زلزله، سیل، زمین لغزش، آتشفشان و درک مکانیسم‌ها و فرایندهای کنترل کننده آنها و چگونگی مخاطره‌آمیز شدنشان به ما کمک می­کند تا آثار زیان‌بار آنها را در جوامع انسانی کاهش دهیم. اگر زمین‌شناسان نقشه‌های وقوع سیلاب یا دیگر مخاطرات زمین‌شناختی را برای منطقه‎ ای تهیه نمایند در واقع به کمک آن می‌توان محل وقوع این رخداد‌ها را در آینده نیز پیش­ بینی نمود و آثار زیان‌بار آنها را کاهش داد.